Parafia Rzymskokatolicka p.w. Objawienia Pańskiego
ul. Łaszczyńskiego 1
05-082 Blizne
tel./fax 22 7220250
mail: [email protected]
Konto parafii
Alior Bank
16 2490 0005 0000 4530 7455 5934
Słowo na dziś
Sobota II tygodnia Adwentu
Ewangelia wg św. Mateusza 17,10-13.
Kiedy schodzili z góry, uczniowie zapytali Jezusa: «Czemu uczeni w Piśmie twierdzą, że najpierw musi przyjść Eliasz?»
On odparł: «Eliasz istotnie przyjdzie i wszystko naprawi.
Lecz powiadam wam: Eli...
Transplantacja organu to często jedyny ratunek dla pacjenta. Współczesna medycyna pozwala na przeszczepianie zarówno całych narządów (np. nerek, płuc, serca, wątroby), jak i tkanek (np. skóry, krwi i szpiku kostnego).
Transplantologia nie jest jednak wolna od dylematów etycznych, gdyż wiąże się z pobieraniem narządów od osób żyjących lub zmarłych.
W dzisiejszym odcinku „Kącika bioetycznego. Dla wierzących i ateistów” o tej pierwszej grupie, czyli ludziach, którzy są zdrowi i podejmują decyzję, by zostać dawcami na rzecz osób, które tego potrzebują. Jak się to odbywa?
Transplantacje narządów polegają na przeniesieniu organu lub tkanki z jednego organizmu ludzkiego do drugiego lub – w ramach organizmu tej samej osoby – z jednego miejsca na inne.
Które organy można przeszczepiać?
Najczęściej pobieraną tkanką jest skóra. Z narządów najczęściej pobiera się nerki, zaś w dalszej kolejności: wątrobę, serce, trzustkę i płuca. Najrzadziej przeszczepia się jelita – powodem tego są trudności techniczne operacji oraz duża podatność na komplikacje związane z układem odpornościowym.
Co może przekazać żywy dawca?
Żywi dawcy najczęściej przekazują nerkę, szpik kostny lub część wątroby, rzadziej płat płuca. Zarówno dawca, jak i biorca muszą wyrazić zgodę na przeszczep. Dość często dawcą narządu jest osoba spokrewniona z biorcą. Organ może być pobrany wyłącznie wtedy, gdy zabieg nie zagraża bezpośrednio życiu dawcy.
Kiedy pobieranie narządów nie budzi wątpliwości?
By pobranie narządów od żyjącego dawcy mogło być uznane za moralnie usprawiedliwione, musi mu towarzyszyć dobrowolna i świadoma zgoda dawcy. Przed rozpoczęciem zabiegu pobrania narządu należy ponadto ocenić ryzyko utraty życia lub zdrowia osoby ofiarującej swój organ.
Presja czy dobrowolna zgoda?
Zgodę można uznać za ważną jedynie wówczas, gdy została udzielona dobrowolnie.
Może się jednak zdarzyć, że ktoś czuje się przymuszony do „ofiarowania” narządów.
Taki przymus może być efektem presji ze strony rodziny, presji ze strony społeczeństwa, bądź presji finansowej.
W niektórych częściach świata sprzedaż narządów pochodzących od żywych dawców stanowi źródło dochodów firm, parających się nielegalnie tym procederem. Jest to bezpośrednie naruszenie praw osób, które często sprzedają swoje organy „pośrednikom”, oni zaś odsprzedają je po znacznie wyższych cenach. Opisane zjawisko prowadzi do rozwoju „turystyki transplantacyjnej”, potępianej przez Światową Organizację Zdrowia i organizacje zajmujące się transplantologią.
Skąd wątpliwości moralne?
Mimo iż oddanie narządu do transplantacji jest ze strony dawcy wyrazem wielkiej hojności, istnieją pewne wątpliwości moralne związane z przeszczepianiem narządów od osób żywych.
Każde pobranie organów jest bowiem poważnym okaleczeniem ciała dawcy, którego nie można usprawiedliwić koniecznością terapeutyczną.
W pewnym sensie jest to sprzeczne z szacunkiem należnym własnemu ciału oraz z zobowiązaniem lekarzy do działania zawsze dla dobra pacjenta.
Zasady te mogą być jednak uchylone ze względu na wyższe dobro (uratowanie życia innej osoby), pod warunkiem, że jest to dobrowolny akt darczyńcy, oraz że zachodzi proporcjonalność pomiędzy przewidywaną korzyścią dla biorcy a ryzykiem dla dawcy. Wreszcie, musi istnieć pewność, że zgoda dawcy jest świadoma i dobrowolna.
Zasady dawstwa narządów
Dawcą żywym może zostać osoba, która wyraziła na to dobrowolną i pisemną zgodę. Może to być osoba krewna w linii prostej, rodzeństwo, osoba przysposobiona lub małżonek bądź też inna osoba, jeśli uzasadniają to szczególne względy osobiste (art. 12 ustawy transplantacyjnej).
Zakaz komercjalizacji ciała ludzkiego!
Art. 21 Konwencji o prawach człowieka i biomedycynie z 1997 r. (nie ratyfikowana przez Polskę) stanowi, że „ciało ludzkie i jego części nie mogą, same w sobie, stanowić źródła zysku”.
Pkt 19 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/53/UE z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie norm jakości i bezpieczeństwa narządów ludzkich przeznaczonych do przeszczepienia (Dz.Urz. UE L 207, 06/08/2010, s. 14–29) podaje, iż „ważnym czynnikiem w dawstwie narządów jest altruizm. W celu zapewnienia jakości i bezpieczeństwa narządów programy przeszczepiania narządów powinny opierać się na zasadzie dobrowolnego i nieodpłatnego dawstwa”.
Art. 43–46b ustawy transplantacyjnej określają sankcje karne za handel organami: „Kto, w celu uzyskania korzyści majątkowej lub osobistej, nabywa lub zbywa cudzą komórkę, tkankę lub narząd, pośredniczy w ich nabyciu lub zbyciu bądź bierze udział w przeszczepianiu lub udostępnianiu pozyskanych wbrew przepisom ustawy komórek, tkanek lub narządów, pochodzących od żywego dawcy lub ze zwłok ludzkich, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 5 lat”.
ks. Paweł Paliga, na podstawie książki „Przewodnik: bioetyka dla młodych”